Belevingen
Wat behelst het onderzoek?
Doel
Samenstellen van gegevens op landelijk niveau over actuele onderwerpen die in de samenleving spelen, waarbij de nadruk ligt op de vraag hoe de Nederlandse bevolking deze ervaart. Het gaat dan niet alleen om oordelen over actuele kwesties, maar ook om de beleving van de eigen situatie. Onderwerpen die in eerdere onderzoeken aan de orde zijn geweest, zijn onder meer solidariteit in de gezondheidszorg, verantwoordelijkheden van overheid en burgers, welzijn en veiligheidsbeleving.
Doelpopulatie
In de meeste edities van Belevingen zijn personen van 18 jaar of ouder in particuliere huishoudens in Nederland de doelpopulatie. In 2015 en 2021 ging het om jongeren van 12 tot 25 jaar, en in 2019 stonden 55-plussers centraal.
Statistische eenheid
Personen.
Aanvang onderzoek
Het Belevingenonderzoek is voor het eerst uitgevoerd in 2010. In dit pilot-onderzoek kwamen de onderwerpen ‘solidariteit in de gezondheidszorg’ en ‘welzijn’ aan bod. In 2012 is een tweede pilot uitgevoerd, met als onderwerp ‘verantwoordelijkheden van de overheid en van burgers zelf’. In de jaren daarna zijn de volgende thema’s aan bod gekomen:
- 2013: arbeid en vergrijzing;
- 2014: gezondheidszorg;
- 2015: leefsituatie van jongeren tussen de 12 en 25 jaar;
- 2016: veiligheidsbeleving;
- 2017: duurzaamheid, vluchtelingen, sociale media, timing van het krijgen van kinderen;
- 2018: gezondheidszorg;
- 2019: leefsituatie van 55-plussers;
- 2020: klimaatverandering en energietransitie;
- 2021: leefsituatie van jongeren tussen de 12 en 25 jaar;
- 2022: (on)gezonde leefstijl;
- 2023: klimaatverandering en energietransitie.
Frequentie
Jaarlijks.
Publicatiestrategie
Definitieve cijfers.
Hoe wordt het onderzoek uitgevoerd
Soort onderzoek
Belevingen is een onderzoek waarbij de gegevens via een enquêteonderzoek worden verzameld. Hiertoe wordt een personensteekproef getrokken op basis van de Basisregistratie Personen (BRP). De gegevens worden doorgaans verzameld in het voorjaar, in de periode februari-juni.
Waarnemingsmethode
De methode van dataverzameling is in de meeste edities van Belevingen mixed-mode. Alle geselecteerde steekproefpersonen ontvangen een aanschrijfbrief waarin gevraagd wordt om de vragenlijst via internet in te vullen (CAWI). Daarna volgen twee schriftelijke rappelronden waarbij alle steekproefpersonen die nog niet gerespondeerd hebben een brief ontvangen. Een deel van de personen die uiteindelijk niet via CAWI hebben gerespondeerd, wordt vervolgens door interviewers telefonisch (CATI) of aan huis (CAPI) benaderd met het verzoek alsnog deel te nemen. In 2018 is CAPI doelgroepgericht ingezet. Sinds 2019 gebeurt dit zowel in CATI en CAPI: interviewers benaderen vooral nog personen uit groepen met relatief lage deelname via CAWI om een betere weerspiegeling van de doelpopulatie in de totale respons te krijgen. In 2021 en 2023 is alleen via internet (CAWI) waargenomen. In 2022 is gebruik gemaakt van CAWI- en CAPI-waarneming.
Berichtgevers
Personen van 18 jaar of ouder in particuliere huishoudens. In 2015 en 2021 is het onderzoek uitgevoerd onder jongeren van 12 tot 25 jaar. In 2019 zijn alleen 55-plussers benaderd.
Responsomvang
De resultaten van Belevingen zijn gebaseerd op de antwoorden van jaarlijks circa 3 500 personen. In 2021 ligt de respons hoger (ruim 8 duizend 12- tot 25-jarigen) doordat uitsluitend is waargenomen via internet. Dit geldt eveneens voor 2023 (ruim 18 duizend personen van 18 jaar of ouder).
Controle- en correctiemethoden
Bij elk belevingenonderzoek wordt een nonresponsanalyse uitgevoerd. Tevens wordt door middel van een vergelijking met andere onderzoeken bekeken in hoeverre de uitkomsten plausibel zijn, voor zover mogelijk.
Weging
Voor verschillen tussen de samenstelling van de steekproef en de totale bevolking wordt een correctie toegepast door middel van een wegingsfactor, veelal gebaseerd op de kenmerken leeftijd, geslacht, burgerlijke staat, herkomst, omvang van het huishouden, gestandaardiseerd huishoudensinkomen, provincie en de mate van stedelijkheid van de woongemeente. De gewichten zijn bepaald op persoonsniveau.
Voor Belevingen 2020 en 2023 is eveneens een wegingsfactor ontwikkeld op huishoudensniveau zodat uitspraken gedaan kunnen worden op zowel persoons- als huishoudensniveau.
Wat is de kwaliteit van de uitkomsten?
Nauwkeurigheid
Belevingen betreft een steekproefonderzoek. Dit betekent dat de gepresenteerde cijfers schattingen zijn, waarvan de werkelijke uitkomsten binnen betrouwbaarheidsmarges (aangegeven met een boven- en ondergrens) liggen. Er wordt een betrouwbaarheidsniveau van 95 procent gehanteerd. Dit betekent dat de werkelijke waarde in 95 van de 100 steekproeven zal liggen tussen de boven- en ondergrens die hoort bij de schatting. De cijfers en bijbehorende betrouwbaarheidsmarges worden ieder jaar opgenomen in een tabellenset en aan de publicatie toegevoegd.
Indien het aantal steekproefpersonen voor een bepaalde indelingscategorie kleiner is dan 100 worden hierover geen resultaten gepresenteerd vanwege te grote marges.
Respons
Tot 2018 lag de respons van de belevingenonderzoeken telkens rond de 60 procent. Door de invoering van doelgroepgerichte inzet van interviewermodes worden sinds 2018 minder personen herbenaderd, die ook nog minder vaak responderen. Dit heeft een lager responspercentage tot gevolg. In 2018 bedroeg de respons 41 procent. In 2019 was dit 55 procent in de doelpopulatie van 55-plussers. In 2020 was de respons 39 procent. De respons in 2021 in de doelpopulatie van 12- tot 25-jarigen bedroeg 43 procent. In 2022 bedroeg de respons 40 procent en in 2023 37 procent.